Wordt deze post beter gelezen als ie wordt geplaatst door Mart Halem, in plaats van Martha Lem? Is een boek pas literatuur met Michel als hoofdpersoon, in plaats van Michelle?
Reden voor deze vragen? Onlangs zag ik op LinkedIn een bericht van een opdrachtgever: “Mijn eerste artikel geschreven.” Daaronder het stuk dat niet hij, maar – je raadt het al – ík had geschreven. Niet als ghostwriter, maar als tekstschrijver. Míjn woorden, míjn signatuur. Dat was even slikken. Zeker omdat het bericht in no time vele likes kreeg en meermaals werd gerepost.
Eergisteren laaiden diezelfde vragen op toen ik ‘So big’ dichtsloeg. In één ruk las ik de in 1924 geschreven roman van Amerikaanse schrijfster Edna Ferber uit. Tot twee keer toe bladerde ik naar het colofon om te checken of dat jaartal écht klopte. Want hoewel het verhaal zich wel degelijk afspeelt aan het begin van de 20e eeuw, voelen zowel taalgebruik als karakters verrassend actueel, met diepgaande sociale observaties, herkenbare gevoelens en tijdloze inzichten. Niet voor niets won het boek de befaamde Pulitzerprijs. En toch hoor ik je denken: Edna wie?
Tijdloos
Denken we aan Amerikaanse schrijvers van begin 20e eeuw, dan zijn het vooral namen als F. Scott Fitzgerald en Ernest Hemingway die belletjes doen rinkelen. In de Nederlandse literatuur denk je vast sneller aan Louis Couperus en J.J. Slauerhoff, dan aan Carry van Bruggen of Anna Blaman. Waar of niet waar?
Maar ‘So big’ was geen lucky shot voor Edna. Haar boek ‘Show Boat’ werd een gevierd musical, de bewerking van ‘Cimarron’ won in 1931 de Academy Award voor Beste Film. Ook haar verhalen ‘Giant’, ‘Ice Palace’ en ‘Old Man Minick’ vonden hun weg naar het witte doek en/of toneel. En niet voor niets: haar kracht om persoonlijke verhalen te verweven met brede maatschappelijke kwesties maakt haar werk tijdloos.
Jaar van frisse inzichten Dit bericht is niet bedoeld om de erkenning van vrouwelijk talent aan de kaak te stellen. Zie het eerder als een beetje inspiratie aan het begin van 2025. Heb je nog geen goed voornemen? Of kan er eentje extra bij? Dan daag ik je uit: verken dit jaar eens literatuur van vrouwelijke auteurs als Edna Ferber. Bekijk een werk van Judith Leyster of verdiep je in het bijzondere leven van Marilyn vos Savant. En een wat laagdrempeliger tip? Koop een deel van ‘Bedtijdverhalen voor rebelse meisjes’ en geef het cadeau aan je (klein)dochter, buurmeisje, nichtje én aan je (klein)zoon, buurjongen, neefje.
Ik weet niet hoe het met jou zit, maar ik heb zin in zo’n jaar van nieuwsgierigheid, frisse inzichten en mooie verhalen. En mocht ik je niet hebben overtuigd, neem het dan maar aan van Selina deJong; de krachtige hoofdpersoon uit ‘So Big’ in gesprek met haar zoon Dirk:
"You don't get the full flavour of life. You've got to have a vulgar curiosity about people and things. All kinds of people. All kinds of things. You revolve in the same little circle, over and over and over."
"Haven't time. Can't afford to take the time."
"You can't afford not to."
Opmerkingen