Ter ere van 200 jaar Grote Kerk vroeg de Protestantse Gemeente van 's-Hertogenbosch ons portretten te maken voor het jubileum #magazine. Hieronder het mooie gesprek met Ivo van Harmelen, één van de initiatiefnemers van het roze jaar en de landelijke Roze Zaterdag in Den Bosch en Oss.
“De Regenboogviering heeft iets in beweging gezet”
De Grote Kerk is een vindplaats van geloof, hoop en liefde voor iedereen. Als gemeente spreken we ons nadrukkelijk uit voor de vrijheid om jezelf te kunnen zijn én voor het beleven van geloof zonder je identiteit te hoeven onderdrukken. Dat doen we onder meer in de jaarlijkse Regenboogviering. “Je gezien, gehoord en welkom voelen… dat is geluk.”
De Regenboogviering is een dienst waarin verschillende geloofsgemeenschappen samen diversiteit omarmen en bouwen aan begrip, tolerantie en respect. Met verhalen, muziek, dans, humor, gebed en stilte vieren we veelkleurigheid en stellen we de LHBTIQA+ gemeenschap centraal. “Zelf praat ik liever over de regenboog-gemeenschap”, benadrukt programmamanager Ivo van Harmelen. “Die omvat namelijk ook mensen die zelf niet tot die groep behoren, maar zich wel verwant voelen aan de overtuiging dat iedereen welkom is.”
Veilige haven
In 2015 was Ivo één van de initiatiefnemers die het roze jaar en de landelijke Roze Zaterdag 2017 naar ’s-Hertogenbosch en Oss wisten te halen. Het was een bewuste keuze om daarbij vooral lokale initiatieven te ontplooien. In dat kader benaderde hij een jaar later ook het Beraad van Kerken voor de organisatie van een Regenboogviering. “Je gezien, gehoord en welkom voelen… dat is geluk”, geeft Ivo aan. “Maar helaas is dat nog steeds niet voor iedereen vanzelfsprekend.”
Zijn woorden werden in 2017 onderstreept toen er ophef ontstond rondom de Regenboogviering. “In die discussie bleek de Grote Kerk een veilige haven”, stelt Ivo. “Een baken dat haar deuren wijd open zette. Niet alleen als plek om de Regenboogviering te huisvesten, maar juist ook om de dialoog tot stand te brengen. Wat volgde was een harmonieuze samenwerking binnen het Beraad van Kerken en uiteindelijk een prachtige Regenboogviering in een bomvolle Grote Kerk.”
Blijvend karakter
Dat er ruim 450 aanwezigen waren, zag Ivo als een belangrijk startpunt. “Natuurlijk waren we trots dat we met elkaar zo’n mooi moment van verbinding hadden gecreëerd”, legt hij uit. “Maar we voelden ook dat de Regenboogviering iets groters in beweging had gezet. Mensen stonden letterlijk en figuurlijk op, omdat ze hun verhaal wilden delen of iets wilden doen. Ook binnen het Beraad van Kerken en de gemeente werd dat direct benoemd: dit moet iets blijvends zijn. Dat kreeg vorm in dialoogsessies en andere lokale initiatieven.”
Krachtig signaal
De maatschappelijke betrokkenheid vanuit de Grote Kerk bij de regenboog-gemeenschap is ook op andere momenten zichtbaar. Ivo benoemt de aansluiting bij de Wijdekerk: een initiatief dat mensen helpt een kerk te vinden waar ze zich welkom en geaccepteerd voelen. Maar ook het moment dat de Nederlandse vertaling van de Nashvilleverklaring in januari 2019 werd gepubliceerd: een manifest waarin staat dat goede christenen homoseksualiteit dienen af te wijzen. “Nog voor de gemeente ’s-Hertogenbosch kon reageren, wapperde bij de Grote Kerk al een regenboogvlag in top”, herinnert hij zich. “En op de Facebook-pagina van de Protestantse Gemeente ’s-Hertogenbosch stond direct een bericht: Welkom!! Iedereen🏳️🌈.” Een krachtig signaal tegen onrecht en vóór de liefde, vindt Ivo. “Zolang er nog mensen zijn die vinden dat jij er niet bij hoort en dat je niet normaal bent, is dat hoognodig en enorm waardevol.”
“We hebben een steentje in het water gegooid
en zo een rimpeling veroorzaakt”
Je mag er zijn
De Regenboogviering keert jaarlijks terug rond Coming Out Day (11 oktober). “Dat was hét idee toen we in 2017 kozen voor een lokale benadering, maar dat de viering vijf jaar later nog steeds op de agenda staat, had ik niet durven dromen”, zegt Ivo. “We hebben een steentje in het water gegooid en zo een rimpeling veroorzaakt waarop ik heel trots ben. Door ook daarna met elkaar in gesprek te blijven, hebben zich nu kerkgemeentes aangesloten die er in 2017 nog niet klaar voor waren. Die ontwikkeling bevestigt dat we steentjes moeten blijven gooien.”
Wie nog nooit een Regenboogviering heeft bezocht, wordt door Ivo aangemoedigd dat vooral eens te doen. “Achter elke letter van LHBTIQA+ schuilt een mens met een verhaal. Het is de moeite waard die verhalen te ontdekken. Maar er is ook ruimte om vragen te stellen als je iets niet begrijpt. En het is belangrijk dat er ieder jaar opnieuw mensen zijn die opstaan. Dat we met elkaar blijven zeggen: je mag er zijn en zo dat gedachtegoed als een olievlek verspreiden. Niet alleen voorgangers hebben daarin een rol, maar alle gemeenteleden die geloven dat de kerk een vindplaats van geloof, hoop en liefde moet zijn voor iedereen.”
Dit artikel werd gepubliceerd in een speciale jubileumeditie van Kruispunt: 200 jaar Grote Kerk, januari 2023.